Basel, Universitätsbibliothek, AR I 2
Creative Commons License

Aus: HAN. Verbundkatalog Handschriften - Archive - Nachlässe, 2018.

Titolo del codice: Registrum pro antiqua bibliotheca cartusiae Basiliensis / Georg Carpentarius
Luogo di origine: Kartause Basel
Datazione: um 1520
Supporto materiale: Papier
Dimensioni: 1 Band (70 Blätter)
Formato: 31,5 x 11 cm
Numerazione delle pagine: Moderne Bleistiftfoliierung: 1.1a.2-69.
Composizione dei fascicoli: (VI+1-2)10 + 6 IV58 + (VI-1)69. Bl. 1a nach Bl. 1 eingeklebt; nach Bl. 10 zwei Bl. herausgeschnitten; vor Bl. 59 1 Bl. herausgeschnitten. Lagensignaturen, teilweise beschnitten.
Disposizione della pagina: Schriftraum ca. 25 x 9 cm (Einleitung 28 x 7 cm); im Registrum 10 Einträge pro Seite.
Tipo di scrittura e mani: Alles um 1520 geschrieben von Georg Carpentarius.
Decorazione: Rubriziert, rote Seitentitel (Buchstaben der Abteilung), rote Striche als Abtrennung der übereinanderliegenden Bücher.
Aggiunte: Wenige Zusätze von Nicolaus Molitoris; diverse Bleistiftnachträge 20. Jh. (Identifikation von Bänden mit heutigen Signaturen).
Legatura: Einband 16. Jahrhundert aus starkem, hellem Pergament, mit Klappe und weissledernem, mit drei Zipfeln aufgenähtem Schliessriemen (defekt und repariert, das Ende des Riemens fehlt). Kettenstichheftung auf zwei Pergament-Stücken; eine Verbindung mit dem Umschlag ist nicht mehr vorhanden; vorn Titel mit Tinte von der Hand Carpentarius'.
Lingua principale: Lateinisch
Contenuto:
Carpentarius' Katalog ist ein Standortregister, nach Sachgruppen geordnet, das die Aufstellung der Bände im Bibliotheksraum - in diesem Fall der sogenannten "Bibliotheca antiqua" - widerspiegelt. Der Katalog gibt an: die Signatur (= Buchstabe + römische Zahl), dahinter Kurztitel und anschliessend das Format. AR I 2 und AR I 3 ergänzen sich als zwei Kataloge für zwei verschiedene Bibliotheksräume (Bibliotheca antiqua und bibliotheca nova).
  • 1r Titel und Einleitung Registrum hoc factum est pro librario, in quo singuli codices
  • 1v leer
  • 1ar Liste von Bücherschenkungen an die Kartause Ittingen, 1526 Tituli librorum seu codicum quos donavimus direptę domui s. Laurentii in Ittingen in festis sanctorum Gervasii etc. et Martini episcopi anno domini 1526
    Die Liste bezieht sich gleichermassen auf Bücher aus der Bibiotheca antiqua wie der Bibliotheca nova. Die entsprechenden Signaturen sind in den Katalogen entweder durchgestrichen oder ausradiert.
  • 1av leer
  • 2r-3v Georg Carpentarius: Informatorium bibliothecarii cartusiae Basiliensis >Informatorium bibliothecarii seu librarii domus vallis beatę Margaretę in Basilea minori carthusien. ordinis, continens xii canones sive regulas informativas officii sui< Quia (prout continetur in 2. parte statutorum antiquorum ca. 16 § 9) libris nostris …–… sed statim ad manum habeantur
    • Druck: Sieber, 1888, S. 5-16
    • Englische Übersetzung: Halporn, 1984, S. 229–237
  • 4r Liste der Bücher in der Chorbibliothek >Index sive catalogus librorum pro armario chori, qui etiam ad librariam sunt signati <
    Druck: Sieber, 1888, S. 17-19
  • 4v leer
  • 5r-66v Registrum pro antiqua bibliotheca cartusiae Basiliensis
    Aufteilung in Regale A bis I; nach kurzem Einleitungstext jeweils Aufzählung der Signaturbuchstaben (in römischen Ziffern), Titel und Buchformate. Am Ende jedes Regals ist meistens die Summe der aufgestellten Bücher angegeben (teilweise beschnitten).
    • (5r-13v) Armarium primum veteris librarię >A. Armarium primum veteris librarię sub littera A signatum continet artes liberales, philosophicos et medicinales sub novem intersticiis sive scamnis sub numero vulgari, scilicet i, ii, iii, iiii etc.<
      • >In scamno primo< i Catholicon
      Letzte Signaturnummer (ohne Titeleintrag): clvii.
    • (14r-19r) Armarium secundum veteris librarię >B. Armarium secundum veteris bibliothecę sive librarię, sub littera B continens libros juris canonici, civilisque vel eiusmodi, novem intersticiis partitur sive scamnis, quibus subiecta volumina sunt reposita<
      • >In scamno primo sive supremo< i Decretum
      Letzte Signaturnummer: lxxxix.
    • (19v-25v) Armarium tertium veteris librarię >C. Armarium tertium principale veteris bibliothecę domus huius sub littera C comprehendens libros sive codices historiales atque poeticos et quicquid id generis ad eosdem referri potest; novem specialita tenet armaria<
      • >In primo armario< i Lombardica
      Letzte Signaturnummer: cxix.
    • (26r-32v) Armarium quartum veteris librarię >D. Armarium quartum veteris bibliothecę carthusianę, sub littera D continens sermones sive materias predicabiles pro divini verbi declaratoribus perutiles; decem specialibus armariis ac intersticiis subdivisum est<
      • >In armario primo< i Sermones
      Letzte Signaturnummer: cvii.
    • (33r-43r) Armarium quintum veteris librarię >E. Armarium quintum veteris librarię carthusię Basileę, continens diversos tractatus ac devotionalia, quibus et affectus inflammatur et intellectus illuminatur, sub littera E decem particularia complectitur intersticia<
      • >In primo intersticio< i Albertus
      Letzte Signaturnummer: clxxiiii.
    • (43v-51v) Armarium sextum veteris librarię >F. Armarium sextum bibliothecę veteris carthusiensium Basileę, sub littera F continens libros biblicos et sententiarum cum glosis, postilles atque scriptis super eisdem, decem particularibus armariis vel intersticiis subivisum habetur<
      • >In armario primo< i Biblia
      Letzte Signaturnummer: cxxxi.
    • (52r-56v) Armarium septimum veteris librarię >G. Armarium septimum antiquę librarię carthusiensium Basileę, sub littera G comprehendens originalia doctorum ecclesiasticorum, decem intersticiis partitum est<
      • >In primo< i Planctus
      Letzte Signaturnummer: lxxvi.
    • (57r-62r) Armarium octavum veteris librarię >H. Octavum armarium principale vęteris bibliothecę domus huius, sub littera H continens materias disputabiles, summas, tractatus ac quodlibeta doctorum ecclesiasticorum, decem intersticiis subdivisum est< In primo
      Letzte Signaturnummer: xciii.
    • (62v-66v) Armarium nonum veteris librarię >I. Nonum armarium antiquę librarie carthusiensium Basileę sub littera I pro libris pusillis et devotionalibus aptatum, continet opuscula diversa quorundam devotissimorum virorum, in quibus religiosus quisque proficere satagens congrua sibi poterit exercitia continuę devotionis invenire <
      Letzte Signaturnummer: lxxxii.
  • 67r-68v leer
Acquisizione del manoscritto: Eigent.: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel
Bibliograph. Nachweise
  • Sexauer, Wolfram D. - Frühneuhochdeutsche Schriften in Kartäuserbibliotheken: Untersuchungen zur Pflege der volkssprachlichen Literatur in Kartäuserklöstern des oberdeutschen Raums bis zum Einsetzen der Reformation. - Frankfurt a.M.: Lang, 1978, S. 115-118
  • Steinmann, Martin. - Ungedruckte Beschreibung, 18. September 1991 (zugänglich im Sonderlesesaal)
Literatur
  • Basler Chroniken, hrsg. von der Historischen und Antiquarischen Gesellschaft in Basel. - Bd. 1, 1872
  • Georgius Carpentarii. - Informatorium bibliothecarii Cartusiensis (ed. Ludwig Sieber). - Basel 1888
  • Burckhardt, Max. - Bibliotheksaufbau, Bücherbesitz und Leserschaft im spätmittelalterlichen Basel / von Max Burckhardt. In: Studien zum städtischen Bildungswesen des späten Mittelalters und der frühen Neuzeit. Göttingen : Vandenhoeck und Ruprecht, 1983, S. 33-52
  • Halporn, Barbara. - The Carthusian library at Basel. In: The library quarterly ; 54 (1984), S. 223-244
  • Burckhardt, Max. - Klassiker der Weltliteratur als Quelle pro studio humanitatis: Der Testfall der Basler Kartause. In: De captu lectoris. Wirkungen des Buches im 15. und 16. Jahrhundert. - Berlin; New York, 1988, S. 51-66, hier S. 66 Anm. 37, S. 65 Anm. 27
  • Pörnbacher, Mechthild. - Vita Sancti Fridolini. - Sigmaringen 1997
Online