Per questo manoscritto sono disponibili le seguenti descrizioni

  • Jurot Romain (unter Mitarbeit von Rudolf Gamper), Katalog der Handschriften der Abtei Pfäfers im 
Stiftsarchiv St. Gallen, Dietikon-Zürich 2002 (Studia Fabariensia; 3), S. 62-64, 104, 105.
    (Descrizione standard, attualmente visualizzato)
  • Bruckner Albert, Scriptoria Medii Aevi Helvetica 1, Schreibschulen der Diözese Chur, Genf 1935, S. 83-84.
    Mostra la descrizione aggiuntiva
St. Gallen, Stiftsarchiv (Abtei Pfäfers), Cod. Fab. X

Jurot Romain (unter Mitarbeit von Rudolf Gamper), Katalog der Handschriften der Abtei Pfäfers im 
Stiftsarchiv St. Gallen, Dietikon-Zürich 2002 (Studia Fabariensia; 3), S. 62-64, 104, 105.

Per gentile concessione di Urs Graf Verlag, Dietikon. Tutti i diritti sono riservati all'editore.
Titolo del codice: Passiones Sanctorum, Gregorius I. Papa
Luogo di origine: Südwestdeutsch
Datazione: erste Hälfte des 9. Jahrhunderts
Supporto materiale: Pergament
Dimensioni: 115 Blätter
Formato: 24-25 x 16,5-17 cm
Numerazione delle pagine: Neuere Foliierung: I-IV. 1-70. 70a. 71-92. 92a. 93-107. V. VI.
Composizione dei fascicoli: II IV + IV 8 + I 10 + IV 18 + (IV-1) 25 + 5 IV 65 + (II+4) 72 + 3 IV 95 + 2 III 107 + I VI . Lagenzählung am Lagenende I-XI.
Condizione: Unregelmässiges Pergament, die unteren Ecken stark wasserfleckig, Text teilweise unlesbar. Bl. 68-72 festeres Pergament, im 9.-10. Jh. eingesetzt. Nach Bl. 18 fehlt 1 Bl., Bl. 73 und 74 am oberen Rand, Bl. 106 und 107 am unteren Rand abgerissen, Textverluste. Bl. 19-101.
Disposizione della pagina: Blindliniierung; die Linien wurden jeweils für die ganze Lage in einem Arbeitsgang ausgeführt, der starke Druck des Griffels führte bei den äusseren Doppelblättern 34, 42, 50, 66 und 81 zu Rissen entlang den Blindlinien. Schriftraum 20-21,5 x 12,5-14,5, 31-34 Zeilen.
Tipo di scrittura e mani:
  • Karolingische Minuskel, mehrere Hände, Bl. 68-72 in gleicher Einrichtung, aber mit Zirkelstichen am Blattrand (im Gegensatz zu den ursprünglichen Zirkelstichen am Rand des Schriftspiegels) ergänzt von wenig jüngerer Hand, rote Strichelung.
  • Überschriften in Unziale, teilweise in Rot. Bei den Dialogi Kopftitel und Namen der Dialogpartner Gre[gorius] und Pet[rus] in roter Unziale.
Aggiunte: Zahlreiche Korrekturen von gleichzeitigen oder wenig späteren Händen interlinear, auf Rasur oder über Auspunktierung. 1r Federprobe: Alphabet, 11. Jh. 18v Omne quod natum est ex deo vincit mu//[ndum] (I Io 5,4). 10v Federproben des 9./10. Jhs. Maximianus, Malchus, Martynianus, Dionisius, Iohannes, Seraphion et Constantinus. Haec sunt VII nomina dormien[tium]. Optime pneuma dei benedic pia pocula bachi; (weiter unten) non prodest istud atramentum; istud atramentum non prodest. Optime pneuma dei benedic pia pocula bahci [sic]. Maximianus, Malchus, Martinianus (11./12. Jh.). 19r mit althochdeutscher Interlinearglosse des 9./10. Jhs.
Legatura: Abgeschrägte Holzdeckel mit braunem Leder bezogen, Pfäfers, 3. Viertel des 15. Jhs. Streicheisenlinien, Einzelstempel (Kyriss, Spätgotische, Nr. 1, 3-6). Ehemals eine nach vorn greifende Langriemenschliesse, Messingteil auf dem Rückdeckel und Dorn im Vorderdeckel erhalten. Spiegelblätter abgelöst, siehe Inhalt. Titelschild aus Pergament auf dem Vorderdeckel Libri dyalogorum beati Gregorii pape, passio sancti Mauricii sociorumque eius atque vij Dormiencium und Signatur V oder Y in Rot, Textura, 15. Jh. Auf dem Rücken 2 Papierschilder: 1. Dialogi S. Gregorii, Passio s. Mauritii et aliorum sanctorum, 17.-18. Jh., darunter alte Signatur XX, 19. Jh.; 2. heutige Signatur X, 20. Jh.
Contenuto:
  • Ir-IVv Homiliarium (Fragment) siehe Anhang B.
  • 1r-6r Passio sancti Mauritii et sociorum eius. >Incipit passio sanctorum martyrum Mauricii, Exsuperii, Innocenti, Candidi atque Victoris cum sociis eorum< . Dioclecianus (auf Rasur) quondam Romanę reipublicę princepsPropterea illic laudes dei servi per omnia secula secula seculorum. Amen. >Explicit passio sancti Mauricii et ceterorum< . Aus BHL 5741-5742; Louis Dupraz, Les passions de saint Maurice d'Agaune, Freiburg (Schweiz) 1961, S. 13*-18*, Appendix III (gleiche Redaktion); Hs. erwähnt MGH SRM, Bd. 7, S. 800 (Sigle X Ai).
  • 6r-10r Inventio sanctae crucis. (Überschrift auf Rasur:) >V nonas maias. Inventio sanctae Crucis< . Post resurrectionem domini nostri Ihesu Christi anno ducentesimo trigisimo tercio regnante venerabile dei cultore magno viro Constantino …–… memoriam faciunt crucis accipiunt partem cum dei genetrice Maria. >Explicit Invencio. Deo gracias. Amen. Amen< . BHL 4169; AASS3, Maii I, S. 450-452.
  • 10r-v Engelbertus Miles: Versus de bello Fontanetico (Fontenoy-en-Puisaye, 25. 6. 841). Aurora cum primo mane tetra nocte divitens …–… non remansit prima fontes acie. MGH PP, Bd. 2, S. 138f. (Varianten der Hs. unter der Sigle F); zur vorliegenden Version siehe Fabre, S. 194-198; Schaller/Könsgen, Initia, Nr. 1493; Clavis des auteurs latins du moyen âge. Territoire français 735-987. Tome 1: Abbon de Saint-Germain - Ermold le Noir, hg. v. Marie Hélène Jullien und Françoise Perelman, Turnhout 1994, S.353f.
  • 11r-18r Passio Septem Dormientium. >In Christi nomine incipit vita sanctorum VII Dormientium qui in Epheso dormiunt: Maximianus, Malchus, Martinianus, Dionisius, Iohannes, Seraphion et Constantinus< . In illo tempore regnavit Decius imperator et discendit in civitate Constantini …–… cum omnibus fidelibus sanctam confitentibus trinitatem et credentibus resurrectionem mortuorum per cuncta secula seculorum. Amen. BHL 2316; Michael Huber, Beitrag zur Visionsliteratur und Siebenschläferlegende des Mittelalters. I. Teil, in: Beilage zum Jahresbericht des humanist. Gymnasiums Metten 1902/1903, S. 39-78.
  • 18r-v Interpretationes de zodiaco. Aquarius piscis typus Christi eo quod circumcisus est Christus …–… vel bona ad sumendos aedos.
  • 18v-19r Homilia. >In expositione Hiezechi [sic] homelia XI< . Si dormiatis inter medios cleros pinne columbe deargentate …–… splendit fulgore claritatis. Nach Bl. 18 fehlt 1 Bl.: in quietudine conpescunt// - //celestia concupiscunt. Textverlust.
  • 19r Gregorius I. Papa: Moralia in Iob (Excerpta). >In expositione beati Iob liber I. Dum de precavendis inimicis suggestionibus tractaretur adiunctum est< . Inimicitias ponam inter te et mulierem
    • Caput serpentis conterere est initia suggestionisin radice urtiabit.
    • Lib. 1, cap. 36; CC 143, S. 55,
    • Z. 104-112. >In expositione beati Iob. Dum de maledictionum distinctionibus tractaretur adiunctum est< . Maledictus Chanaan servus eritin posterum feriuntur.
    Lib. 26, cap. 21; CC 143B, S. 1294, Z. 12-15,9-12,15-24.
  • 19v-102r Gregorius I. Papa: Dialogorum libri quattuor. >In nomine domini nostri Ihesu Christi incipiunt capitulationes< .
    • Capitula. >Incipit prefatio< . Quadam die …–… ipsi fuerimus. Auf Rasur: >Explicit liber IIII dialogorum hoc est Petri interrogantis et Gregorii respondentis< .
    Grégoire le Grand, Dialogues, hg. v. Adalbert de Vogüé, Bde. 2-3, Paris 1979-1980.
  • 102r-105r Passio sancti Eustasii. >Passio martyris Eustasii< . In diebus Traiani imperatoris idolorum sevitia ipso exhibentein perpetuo gaudeamus per Christum …–… in secula seculorum. Amen. >Explicit passio Eustasi[i] martyris< . BHL 2761b; Wilhelm Meyer, Der Rhythmus über den heiligen Placidas-Eustasius, in: Nachrichten der königI. Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, phil.-hist. Klasse 1915 (1916), S. 272- 287.
  • 105r-107r Passio sancti Silvestri papae. >II kalendas ianuarii. De vita sancti Silvestri papę< . Silvester igitur urbis Rome episcopus cum esset infantulusgaudium magnum per omnia secula seculorum. Amen. Aus BHL 7726; Mombritius 2, 279v-293v
  • 107v Litaniae sanctorum. (10. Jh., kaum lesbar) Omnes sancte virtutes. Orate. Omnes sancte potestates. Orate. Omnes sancti principatusOmnes sancti cherubim. Orate. Omnes sancti seraphim. Orate … ; daneben Federproben.
  • Vr-VIv Eusebius Caesariensis: Historia ecclesiastica (Fragment), siehe Anhang A.
Origine del manoscritto: Südwestdeutsch nach Bischoff (Nachlass).
Acquisizione del manoscritto: Abtei Pfäfers; entspricht wohl dem «dialogus I» im Pfäferser Bücherverzeichnis des 10./11. Jhs. (Müller/Pfaff, Thesaurus, S. 94 Nr. 10). Pfäferser Titel- und Papierschilder, siehe Einband.
Bibliografia:
  • Bethmann, Handschriften, S. 593f.;
  • MGH SRM, Bd. 7 (Wilhelm Levison, Conspectus codicum hagiographicorum), S. 681 Nr. 732;
  • Bruckner, Scriptoria, Bd. 1, S. 83f., Taf. XXIII, XLVIII;
  • Hartwig Mayer, Althochdeutsche Glossen: Nachträge, Toronto/Buffalo 1976, S. 31;
  • Die Abtei Pfäfers, S. 127f. N r. 9;
  • Claudiane Fabre, Deux planctus rythmiques en latin vulgaire du IXᵉ siècle, in: La chanson de geste et le mythe carolingien. Mélanges René Louis, Bd. 1, Saint-Père-sous-Vézelay 1982, S. 177-228, Abb. 2-3; siehe Einleitung, S. 14f.
Unità codicologica: Anhang A
Titolo del codice: Eusebius Caesariensis
Luogo di origine: Wohl Deutschland
Datazione: 9./10. Jahrhundert
Supporto materiale: Pergament
Dimensioni: 10 Blätter
Formato: ursprünglich 29 x 22,5 cm, unterschiedlich beschnitten
Composizione dei fascicoli: Fragmente: Cod. Fab. II, Bl. I-II und 302-303 (2 Doppelblätter), siehe S. 43; Cod. Fab. VIII, Spiegelblatt vorn und Bl. 1 (Vorsatzblatt), siehe S. 57; Cod. Fab. X, Bl. V-VI (Doppelblatt), siehe S. 64; Freiburg im Breisgau, UB, Fragm. 61, Bl. 1-2, siehe Hagenmaier.
Disposizione della pagina: Blindliniierung, Schriftraum 21,5 x 16, 26 Zeilen.
Tipo di scrittura e mani: Karolingische Minuskel von einer Hand.
Aggiunte: Vereinzelte Korrekturen von Schreiberhand.
Contenuto:
Schema der vorhandenen Fragmente: siehe PDF.
  • Fab. II, Ir-v // ... (?) aiebat neque aras …–… quod secundum evangelii// Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica interprete Rufino Aquileiense, II,5,3 - II,6,5, hg. v. Theodor Mommsen, Die lateinische Übersetzung des Rufinus, in: Eusebius Werke, Bd. 2/1, Leipzig 1903, S. 117, Z. 18 - S. 121, Z. 24.
  • Fab. II, IIr-v //suos que incensam …–… frugi eorum sobriaque// II,14,2 - II,16,2; S. 139, Z. 4 - S. 141, Z. 26.
  • Fab. II, 302r-303r (auf 303v geklebt) //vel thoparcha ad Ihesum …–… parvus et humilis// I,13,5 - 1,13,20; S. 87, Z. 3 - S. 95, Z. 15.
  • Fab. VIII, Spiegelblatt vorn (auf der Rectoseite geklebt) // ... (?) summa sacerdocii prestabatur …–… premisit. Verum brevi// I,10,3 - I,11,1; S. 75, Z. 4 - S. 77, Z. 8.
  • Fab. VIII, 1r-v //tuis in apostolatum …–… et per virtutum// II,I,14 - II,3,2; S. 109, Z. 22 - S. 11 3, Z. 20.
  • Fab. X, Vr-VIv //at et velut pro summis …–… ad Anicetum usque duravit.// IV,7,9 - IV,11,1; S. 311, Z. 27 - S. 321, Z. 18.
  • Freiburg, Fragm. 61, 1r-v //de Iohanne Baptista …–… a rege Abgaro// I,11,9 - I,13,5; S. 81, Z. 11- S. 87, Z. 3.
  • Freiburg, Fragm. 61, 2r-v //regina Adiabenorum …–… illis septuaginta// II, cap. ad 12 - II,I,4; S. 99, Z. 19 - S. 105, Z. 13.
Origine del manoscritto: Nach Bischoff wohl aus Deutschland.
Acquisizione del manoscritto: Im 15. Jh. in der Abtei Pfäfers als Einbandmakulatur verwendet.
Bibliografia:
  • Bruckner, Scriptoria, Bd. 1, S. 84, Taf. XXIV;
  • Winfried Hagenmaier, Die deutschen Handschriften der Universitätsbibliothek [Freiburg i. Br.] und die mittelalterlichen Handschriften anderer öffentlicher Sammlungen, Wiesbaden 1988, S. 455;
  • Bischoff, Katalog, S. 274 Nr. 1303 (nur Freiburger Fragmente).
Unità codicologica: Anhang B
Titolo del codice: Homiliarium Pauli Diaconi. Es handelt sich um ein Exemplar des Homiliars des Paulus Diaconus (P.D.); siehe Grégoire, Homéliaires, S.423-478.
Luogo di origine: Reichenau
Datazione: Anfang des 11. Jahrhunderts
Supporto materiale: Pergament
Dimensioni: 9 Blätter
Formato: ursprünglich 33 x 24,5 cm, unterschiedlich beschnitten
Composizione dei fascicoli: Fragmente: Cod. Fab. IV, Bl. I-II und 241-242 (2 Doppelblätter), siehe S. 46; Cod. Fab. X, Bl. I-IV (Doppelblatt), siehe S. 63; Cod. Fab. XII, abgelöstes Spiegelblatt vorn, kopfstehend, siehe S. 67; Cod. Fab. XIII, Spiegelblätter, siehe S. 70.
Disposizione della pagina: Blindliniierung, Schriftraum 25 x 16,5, 25 Zeilen.
Tipo di scrittura e mani: Karolingische Minuskel von einer Hand.
Decorazione: Cod. Fab. IV, Ir, 242r und Cod. Fab. X, Ir 3zeilige rote Initialmajuskeln.
Aggiunte: Vereinzelte Korrekturen von der Schreiberhand.
Contenuto:
Schema der vorhandenen Fragmente: siehe PDF.
  • Fab. IV, Ir-v (kaum lesbar) //certamine suo Christus …–… de his incredulitas moveat// Ende von Ps.-Maximus Taurinensis, Hom. 11; PL 57, Sp. 246, letzte Z. - Sp. 248, und Anfang von Idem, Hom. 10; PL 57, Sp. 241-243, Z. 18; P.D. 1,20-21. IIr-v //aeterna[m] refectionem vescendum ...-... haberet ingressum. Atque// Ps.-Maximus Taurinensis, Hom. 14-15; PL 57, Sp. 252, Z. 36 - Sp. 254, Z. 29; P.D. 1,23a-b.
  • Fab. IV, 241r-242v //germanae carnis nostrae …–… (kaum lesbar) [commemo]ratus in// Ende von Ps.-Augustinus, Serm. 122; PL 39, Sp. 1989, Z. 54 - Sp. 1990, und Anfang von Ps.-Maximus Taurinensis, Hom. 13; PL 57, Sp. 249-250, Z. 51; P.D. 1,22-23.
  • Fab. X, Ir, IVv, Iv, IVr //servituti subicere quia …–… itaque iuste amitteret// Leo I Papa, Tract. 21-22; CC 138, S. 88, Z. 77 - S. 94, Z. 108; P.D. 1,17-18. IIr, IIIv, IIv, IIIr //illo qui omnia creavit ...-... faceret panem simul// Fulgentius Ruspensis, Serm. 2, cap. 3-5; CC 91A, S. 900, Z. 39 - S. 901 , Z. 92; P.D. 1,19.
  • Fab. XII, Ir-v //stinguens dominus ait …–… confitenda est. Idem ve// Beda Venerabilis, Hom. 1,8; CC 122, S. 58, Z. 214 - S. 59, Z. 258; P.D. 1,26
  • Fab. XIII, Spiegelblatt vorn //onis audivimus. Et dicit …–… Atque ideo suam// Beda Venerabilis, Hom. 1,9; CC 122, S. 61, Z. 32-54. Spiegelblatt hinten //em Domitiani permittente ...-... sit nemini ambigendum// S. 66, Z. 228 - S. 67, Z. 250; P.D. 1,33.
Origine del manoscritto: Reichenau nach Hoffmann. Die gleiche Hand findet sich auch in Bamberg, Staatsbibl., Class. 79, 48r-71v und Frankfurt am Main, Stadt- und Universitätsbibl., Fragm. lat. I 45 (Hoffmann, Buchkunst, Textbd., S. 310).
Acquisizione del manoscritto: Im 15. Jh. in der Abtei Pfäfers als Einbandmakulatur verwendet.
Bibliografia:
  • Bruckner, Scriptoria, Bd. 1, S. 84, Taf. XXIII;
  • Hoffmann, Buchkunst, Textbd., S. 34lf.