Bern, Burgerbibliothek, Cod. A 91.11
Creative Commons License

Redigiert von Florian Mittenhuber, Mai 2021.

Titolo del codice: Antidotarium Magnum, Tractatus de 12 lapidibus (Fragment).
Luogo di origine: Frankreich.
Datazioni:
  • 13. Jh. (Pellegrin);
  • 12. Jh. (Thorndike)
Supporto materiale: Pergament.
Dimensioni: 1 Doppelblatt.
Formato: 19,5 x 13 cm.
Numerazione delle pagine: Moderne Foliierung: 1–2.
Composizione dei fascicoli: I2; keine Lagensignatur.
Condizione: Gut.
Disposizione della pagina: Zweispaltig, Schriftspiegel 17–17,5 x 10–10,5 (4,5–5,5) cm, 57 Zeilen, Blindlinierung, Punktierung am Rand.
Tipo di scrittura e mani: Späte karolingische Minuskel/ frühe gotische Minuskel; vermutlich mehrere Schreiber.
Decorazione: Keine.
Aggiunte: Rechteckiger violetter Stempel Stadt-Bibliothek Bern (Stadt- & Hochschul-Bibliothek), 10 x 68 mm (20. Jh.) f. 1r unten. Signatur mit roter Tinte f. 1r links.
Legatura: Moderne Archivschachtel, die einzelnen Fragmente jeweils in Umschlägen.
Contenuto:
  • 1. Antidotarium Magnum (Fragment).
    • Edition:
      • Nicolaus <Myrepsus>; Agricola, Johann: Nicolai Alexandrini Medici Graeci Vetustissimi liber de Compositione Medicamentorum secundum loca … Ingolstadt: Weissenhorn, Alexander I., 1541 [= VD16: N 1555].
    • (1ra-b) Antidotarium Magnum, Cap. 655–665. Medicamentum fisicum ad colum Recipe hic est: Cardamomi seminis amomi, spice nardi, malabatri …–… et obscuro cubili paciens iaceat remotis amicis praeter unam quae eam custodiat (Fortsetzung auf f. 2ra).
      Ed. Ingolstadt (1541), f. r iiir – s iv.
  • 2. Tractatus de 12 lapidibus (Fragment).
    • Editionen:
      • Gryson, Roger: Bedae presbyteri Expositio Apocalypseos. Turnhout 2001 [= CCSL 121A].
      • PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi opera omnia. Bd. 2. Paris 1845 [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 17].
      • PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Venerabilis Bedae anglo-saxonis presbyteri opera omnia. Bd. 4. Paris 1862 [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 93].
      • PL: Migne, Jacques-Paul (Hg.): Burchardi Wormatiensis episcopi opera omnia. Bd. 1. Paris 1853 [= Patrologiae cursus completus ... Series Latina Bd. 140].
    • (1va) Auszüge aus (Pseudo-)Ambrosius: Expositio in Apocalypsin, Cap. 21.
      • De cristallo. Hic lapis clarior est omnibus lapidibus …–… Ametistus purpureus est.
      PL 17, 962B–C; 953D–957C [exc.]
    • (1va-b) Auszüge aus Beda: Explanatio Apocalypsis. Beda de XII lapidibus. Iaspidum multa sunt genera …–… sed quasi vinum rubeum apparet.
      Gryson (2001), S. 533–555; PL 93, 197C–202B [exc.]
    • (1vb) De calculo. Calculus lapis est parvus et a calculando sic vocatur. Aliter. Calculus genus est lapidis durissimi et rotundi et omni puritate lenissimi.
      PL 17, 781D.
    • (1vb) Burchardus Wormatiensis: Decretum XX,1. Quod humane anime Animas hominum non esse dicimus ab initio …–… Creationem vero animae solum creatorem omnium nosse.
      PL 140, 1017B–C.
  • 3. Antidotarium Magnum (Fragment).
    • Edition:
      • Nicolaus <Myrepsus>; Agricola, Johann: Nicolai Alexandrini Medici Graeci Vetustissimi liber de Compositione Medicamentorum secundum loca … Ingolstadt: Weissenhorn, Alexander I., 1541 [= VD16: N 1555].
    • (2ra-vb) Antidotarium Magnum, Cap. 665–680. (Fortsetzung von f. 1rb) Circa VI. vero oram pullus gallinaceus elixus cum pipere et aniso offeratur …–… dolorem intra paucas horas ita tollere, ut copiam ambulandi restituat.
      Ed. Ingolstadt (1541), f. s iv – t ir.
Provenienza del manoscritto: Vorbesitzer: Vermutlich Bongars, Jacques (1554–1612), jedoch ohne Namenszug und auch nicht im Katalog von Samuel Hortin nachzuweisen.
Acquisizione del manoscritto: Durch die Schenkung von Jakob Graviseth 1632 in die Berner Bibliothek gelangt.
Kataloge:
  • In den handschriftlichen Bibliothekskatalogen von Hortin, Samuel: Clavis bibliothecae Bongarsianae MDCXXXIIII. Bern 1634 [= BBB Cod. A 5], Wild, Marquard: Catalogus Librorum Bibliothecae Civicae Bernensis MDCIIIC. Bern 1697 [= BBB Cod. A 4] und Engel, Samuel: Manuscripta A[nno] 1740. Bern 1740 [= BBB Mss.h.h.III.110] nicht erwähnt, ebenso nicht bei Sinner, Johann Rudolf: Catalogus codicum mss. bibliothecae Bernensis. Bern 1760–1772.
  • Hagen, Hermann: Catalogus Codicum Bernensium. Bern 1875, S. 120.
Literatur zur Handschrift (Auswahl):
  • Pellegrin, Elisabeth: Essai d’identification de fragments dispersés dans des manuscrits des bibliothèques de Berne et de Paris, in: Bulletin d’information de l’Institut de recherche et d’histoire des textes 9 (1960), S. 7–37, hier S. 14.
  • Thorndike, Lynn: De Lapidibus, in: Ambix 8 (1960), S. 6–23, hier S. 6.
Externe Ressourcen: