Les descriptions suivantes sont disponibles pour ce manuscrit

  • Leisibach Joseph, Die liturgischen Handschriften des Kantons Freiburg (ohne Kantonsbibliothek), Freiburg 1977 (iter Helveticum, Subsidia 16), S. 47-49.
    (Description standard, affichée actuellement)
  • Schmid Alfred A., Die Buchmalerei des XVI. Jahrhunderts in der Schweiz, Olten 1954, S. 137-138.
    Voir la description additionnelle
Fribourg/Freiburg, Archives de l'Etat de Fribourg/Staatsarchiv Freiburg, Archives du Chapitre St. Nicolas/Kapitelsarchiv St. Niklaus, CSN III.3.7
Creative Commons License

Leisibach Joseph, Die liturgischen Handschriften des Kantons Freiburg (ohne Kantonsbibliothek), Freiburg 1977 (Iter Helveticum, Subsidia 16), S. 47-49.

Titre du manuscrit: Antiphonarium Lausannense. De Sanctis, pars aestiva. Officium B.M.V.
Origine: Freiburg, St. Niklaus, Ms. 7
Période: (1510/1517)
Catalogue number: 11
Support: aus kräftigem, leicht gelblichem, gut geglättetem Pergament. Gleichmäßiger Schnitt (roh). 5 eingeklebte braune und weiße Ledersignakel.
Volume: 261 Bl. (+ 2 Spiegelbl. + Reste von je 1 Vorsatzbl.)
Format: 610-620 x 435 mm.
Numérotation des pages: Keine alte Foliierung. Moderne Bleistiftpaginierung 1-522.
Composition des cahiers: 33 Lagen: 30 IV, III, IV, IV (-8). Reklamanten nur vereinzelt erhalten (p. 32, 508). Am Anfang der Lagen vielfach Kustoden mit Blattzählung 1-4 erhalten, a-z, 9, [siehe PDF], z" dann aa, bb etc.
Mise en page: 9 Text-Noten-Corpora. Zirkelstiche für Textzeile sichtbar. Seitliche Doppellinien mit Tinte (keine obere Begrenzungslinie). Spiegel 455 x 290 mm.
Type d'écritures et copistes:
  • Große saubere Textur von einer Hand (B).
  • Schwarze Tinte.
Décoration:
  • Rubriken und überschriften rubriziert.
  • Textmajuskeln rot gestrichelt.
  • Schwarze, schwarz fleuronnierte und vielfach mit Fratzen versehene Initialen mit roter Strichelung.
  • Rote und blaue Lombarden ohne Fleuron. Größere Initialen mit Miniaturen und Bordüren p. 4, 43, 104, 120, 199, 264, 394, 438, 504.
    Zum Buchschmuck im einzelnen cf. Schmid, Die Buchmalerei, p. 28-34, p. 137 Nr. 25.
Reliure: Einband aus 2 starken Holzdeckeln (655 x 440 mm), Kanten außen in der Mitte abgeschrägt, mit weißem blindverziertem Leder überzogen (Rücken später mit weißem Leder verstärkt). An den Ecken und in der Mitte je 5 große Messingbeschläge wie an den übrigen Bänden. Spuren von 2 verlorenen Schließen von der Vorderkante des VD zum Dorn im RD. 6 Doppelbünde und hanfumstochenes Kapital. Auf dem RD Papieretikette mit Aufschrift in Textur, Anf. 16. Jh. Pars estivalis de sanctis et de nostra domina. Der Einband stammt nach Horodisch II, p. 166 Nr. 72 aus der Franziskanerwerkstatt von Freiburg, 1528-1559.
Sommaire:
  • 1. 1-492 Sanctorale, Annunt. B.M.V. (25. März) - Maximi epi. (27. Nov.)
    • (1)
      • >In festo Annunciationis beate Marie virginis quando idem festum infra ebdomadam paschalem celebratur feria IIIIa post festum Pasche ad Nonam ant.< Alleluia. Hec dies.
      • >Ps.< Mirabilia cf. Ladner, Ordinarius Neuchâtel, Nr. 770 sqq.;
    • (486) >In festo beati Maximi ant.< Sacerdos et pontifex.
    • (487-492) leer.

    Zu bemerken: Zu der hier vertretenen Lausanner Liturgie cf. Ladner, Ordinarius Neuchâtel, zur Verwendung der Prosen cf. Zwick, Les proses, p. 30-33. Zu bemerkende Einzelheiten: (39) 'In festo translationis sancti Nicolai' mit vollständigem Officium und mit Miniatur versehen, abweichend von Neuchâtel Nr. 838 sqq.: Invit. In honore sanctissimi confessoris Nicholai; am Schluß des Nokturn und zur Vesper Verbeta (46) Laus tibi sit domine rex regum (RH 10564); (49) 'Ad Horas' Alleluia. 'Versus' Nicholaus episcopus migravit ; (100) 'In festo Visitacionis b. Marie virginis ad Nonam ant: Sancti et humiles benedicant 'ad Vesperas ant.' In splendoribus sanctorum refulget Maria (104) Resp. I Dixit dominus ad Abraam mit Miniatur (Offic. ed. in: Monumenta conciliorum generalium seculi decimi quinti. Concilium Basiliense. Scriptorum t. III [Wien 1886 sqq.], Basel 1932, p. 1308- 1316); (137) 'In festo beate Anne matris glosiose virginis Marie' mit Reimofficium ['ad Magn. ant.'] Matrem fecunde virginis (RH 11371; AH 25 Nr. 18; cf. Müller, Das Lausanner Brevier, p. 128-130); (216) 'In die sancti Theodoli' mit Reimofficium [ad Vesp. ant. Illustris civitas] (RH 27922; AH 28 Nr. 75); (237) 'In festo b. Augustini epi.' mit Officium rhythmicum 'ad Magn. ant.' Adest dies celebris (RH 22479; Lafrasse, Liturgie de Geneve, p. 422-425); (264) Iusti epi. et conf., Marcelli mart., Magni conf. mit Verweisen; (362) 'In festo Dedicacionis ecclesie Lausanensis' wie Neuchâtel Nr. 1119-1128; am Rand Notiz von S. Werro in Textur Dedicatio ecclesiae b. Nicolai est Dominica proxima post diem 25. augusti; qui dies si in Dominicam incidat, celebratur Dedicatio primo die septembris, ex veteri regula quae extat in vetustiore libro huius chori, in calendario; (438) 'In festo Presentationis b. Marie ad Nonam ant.' Quantum facultas 'ad Vesperas ant.' Fons ortorum redundans (= Reimofficium RH 6435; AH 24 Nr. 52); (474) 'In festo b. Katharine virginis' mit Reimofficium 'ad Magn. ant.' Inclita sancte virginis (RH 21677; AH 26 Nr. 69); am Schluß des 3. Nokt. zum Resp. O mater nostra die Verbeta (483) Eterne virgo memorie (RH 631; AH 18, p. 107).- In Ms. 7 fehlen folgende Feste: Neuchâtel Nr. 834 Victoris mart., 844-854, 859-857, 912 Margarete, 913 Praxedis virg., 925 Christine virg., 954 Donati epi., 955 Ciriaci c. s., 1015 Rufi mart., 1084 Andochi Tirsi et Felicis.
  • 2. 493-522 Officium B.M.V. , cf. Neuchâtel Nr. 1376-1388
    • (493) >Incipit officium commune b. Marie virginis a festo Trinitatis usque [ad] Adventum domini. Ad Vesperas ant. sola super psalmos de beata Maria< Ave Maria mit den gereimten Antiphonen
    • (499) Sexaginta sunt regine (cf. Cant. 6,7) und
    • (520) Mater patris et filia (RH 11349) und den Responsorien
    • (513) Criste dei splendor ,
    • (515) Generosa Christi cella ,
    • (516) Virgo parens Christi ,
    • (517) Rosa fragrans lux solaris (RH 17579) mit der Verbeta
    • (518) Templum pudicicie nova stella (RH 20314; AH 10 Nr. 117);
    • (522)
      • >Ad Nonam Resp.< Sancta dei genitrix
      • >Vs< Exaltata es sancta dei genitrix. Super choros.
Origine du manuscrit:
  • Zur Datierung: Im Codex keine Angaben. Datierung erschlossen aus den übrigen Bänden.
  • Zur Provenienz: Schreiberwerkstatt des Ruprecht (Fabri) zu Freiburg, als einziger der 8 Bände vollständig von Hand B.
  • Buchschmuck von Jacob Frank.
Bibliographie:
  • Müller, Das Lausanner Brevier, p. 16-36, bes. 33-36;
  • Horodisch II, p. 166 Nr. 72;
  • Zwick, Les proses, p. 20;
  • Schmid, Die Buchmalerei, p. 28-34. 122. 137 Nr. 25; Abb. 17;
  • Strub, Les monuments, t. II, p. 143 sq.;
  • Bruckner, Scriptoria XI, p. 19;
  • J. Leisibach, in: FG 58 (1972/73) 28-40.