Basel, Universitätsbibliothek, F VI 28
Creative Commons License

Aus: HAN. Verbundkatalog Handschriften - Archive - Nachlässe, 2015.

Manuscript title: Aristotelica
Date of origin: 1. Hälfte 15. Jahrhundert
Former shelfmark:
  • Predigerkloster (Basel), C T 5 (alt)
  • Predigerkloster (Basel), C T 22 (alt)
Support: Papier
Extent: 1 Band (A + 307 Blätter)
Format: 21 x 14,5 cm
Foliation: Bl. 1-60 oben rechts arabisch alt mit Tinte foliiert, Bl. 64-139 oben rechts arabisch alt rot foliiert 4-84; moderne Bleistiftfoliierung A + 60-306 (ab Bl. 60 über die alte Foliierung gelegt)
Collation: Lagen: 3 VI35 + (VII-2)49 + (VI-1)60 + VI72 + (VI-2)82 + 2 (VI-1)104 + 2 VI128 + (VII-2)140 + 11 VI272 + (VI-5)279 + VI291 + (VI-4)299 + (VI-5)305; herausgerissen sind die offenbar unbeschriebenen Blätter 36, 37, nach 60v 1 Bl., nach 77v 2 Bl., nach 91v 1 Bl., nach 101v 1 Bl., der untere Teil von Bl. 140 und danach 2 Bl., nach 279v 5 Bl., der untere Teil von Bl. 299 und davor 4 Bl. sowie am Schluss 5 Bl. Wortreklamanten in der unteren rechten Ecke der letzten Lagenseite, grösstenteils beschnitten
Page layout:
  • Bl. 1-279: Schriftraum: 15-16 x 9-9,5, mit Tinte begrenzt; 39-41 Zeilen
  • Bl. 280-299: Schriftraum: 15-16 x 9,5-10, Rand mit Tinte gezogen; 35-38 Zeilen.
  • Bl. 300-306: Schriftraum: 16,5-17 x 10,5-11; ca. 38 Zeilen.
Writing and hands:
  • Bl. 1-279: Semihybrida currens, Anfangszeilen in vergrösserter Textualis, geschrieben von Albertus Löffler OP, bis 140r 1439 in Heidelberg (Einträge 34v, 77v, 91r, 101v, 114r, 124r, 139r), der folgende Teil wohl etwa gleichzeitig
  • Bl. 280-299: Cursiva, geschrieben 1422 (Eintrag 298r)
  • Bl. 300-306: Semihybrida currens, Anfanszeilen vergrössert, 300r in Textualis, 1. Hälfte 15. Jh.
Decoration:
  • 1r-159r: Rubriziert
  • 1r: Rote Lombarde mit Knospenfleuronné
Binding: 15. Jahrhundert, braunes Leder mit Streicheisenlinien und Einzelstempeln (Rücken erneuert 1952); Schnitt gelb; Schliesse fehlt; Spiegel Pergament-Fragment (Stücke aus einem Kommentar zu einem grammatischen Traktat, Kursiva, 13. Jh., der untere Teil des hinteren Spiegels leer, darauf allerlei spätere Notizen, Federproben, das "Sator arepo"-Quadrat und ein Einhorn, alles wohl 15. Jh.); ehemals Catenatus (Spuren am hinteren Deckel unten); auf dem vorderen Deckel Signaturschild abgefallen
Main language: Lateinisch
Contents:
  • Ar Besitzeintrag, Conspectus (gestrichen, nicht zu diesem Band gehörig) und Tabula quaestionum
  • Av Conspectus, sonst leer
  • 1r-140r Fridericus de Nuremberga: Quaestiones super Aristotelis libros physicorum >Liber primus< Circa inicium primi libri physicorum movetur questio ista prima, utrum sciencia naturalis sit sciencia de omnibus rebus consideratis. Arguitur primo contra suppositum, Nam omnis sciencia est voluntaria …–… [139r:] sive talis sit divisibilis sive non. Auctoritas post oppositum est pro dictis et sic est finis questionum libri physicorum reverendi magistri Friderici de Nueremberga per me Alberchtum Loeffler de Rinfelden baccalarium in artibus studii Heydelbergensis anno domini 1439 duodecimo Kalendas Iunii et incepi 3m librum pridie Kalendas Apprilis pro quo sit deus et benignissima gloriosissimaque mater Maria in secula seculorum benedictus.
    • [139v:] Registrum quaestionum octavi libri physicorum
    Weitere Datierungen am Ende der Bücher: 34v (lib. 1), [lib. 2 ohne Datierung], 77v (lib. 3), 91r (lib. 4), 101v (lib. 5), 114r (lib. 6), 124r (lib. 7), alle 1439
  • 140v leer
  • 141r-279v Quaestiones super Aristotelis libros physicorum secundum Iohannem Buridanum (frgm.: super libros 1-4,1) >Assit ad inceptum virgo Maria meum< Circa libros physicorum. Circa libros physicorum Aristotelis movetur ista questio prohemialis, utrum sciencia naturalis est sciencia de omnibus rebus. Notabile primum: sciencia proprie dicta est habitus per demonstracionem vel demonstraciones acquisitus …–… sunt equales immo sunt una etc
    Die Quaestiones sind diejenigen von Johannes Buridanus, die Durchführung aber anders. Endet mit der ersten Quaestio von Buch 4. Datierungen von Albert Löffler am Ende der Bücher 207r (lib. 1), 231v (lib. 2), 222v (lib. 3), alle 1439
    - Druck der Quaestiones des Johannes Buridanus: Subtilissime questiones super octo phisicorum libros ed. Johannes Dullaert de Gnadavo. - Paris 1509, Reprint Frankfurt 1964
  • 280r-298r Materia de instantibus Circa materiam de instantibus est primo dicendum quod iuxta communem modum loquendi pro qualibet re generabili vel corruptibili vel datur primum instans esse …–… [290r:] datur ultimum instans esse sed non in esse motus, et hec sub correccione melius dicencium opusculi excerpti per M. Nyc. scriptum feria 4a 4or temporum Lucie anno 22° etc.
    • [290v:] Utrum in linea ponenda sint puncta et instancia in tempore et momenta in motu. Hic primo videndum est an in linea sint puncta …–… [294r:] ergo erit indivisibile in motu.
    • (294v) leer
    • [295r:] Utrum in linea puncta sint proxima et in tempore instancia sint immensurata …–… Corollarium responsum quod utraque pars questionis est falsa etc.
  • 298v-299r leer
  • 299v Themata quaestionum duo Utrum sicut penes actus sinkathegoricos limitantes distingwuntur a priori species supposicionum
  • 300r-306v Commentarius in Petri de Dresden parvulum philosophiae naturalis (fragm.) >Nutrix verbigine confer mihi scribere recte< [C]irca inicium parvule philosophie ex quo presens libellus sive tractatulus introductorius est in totam philosophiam naturalem
    [301r:] [N]atura est in principium et causa movendi Iste libellus parvulus philosophie intitulatus dividitur in tres partes principales …–… et scriptor respectu scripture quam potest scribere. Circa ultimum notabile nota quod quamvis //
    Auf den folgenden, herausgerissenen Blättern standen nur noch 5 Zeilen Text
Provenance of the manuscript: Predigerkloster (Basel)
Acquisition of the manuscript: Aus dem Dominikanerkonvent Basel, et est de libris fratris Alberti Löffler (Eintrag Ar), 1r oben alte Signaturen C T 5 (die Zahl gestrichen), C T 22 (diese Signatur auch mit Tinte auf dem vorderen Deckel unter dem ehemaligen Titelschild). Schmidt Nr. 480
Bibliograph. Nachweise
  • Schmidt, Philipp. - Die Bibliothek des ehemaligen Dominikanerklosters in Basel. In: Basler Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde. - Basel. - Bd. 18 (1919), S. 160-254, hier S. 242, Nr. 480
  • Scarpatetti, Beat Matthias von. - Die Handschriften der Bibliotheken von Aarau, Appenzell und Basel / bearb. von Beat Matthias von Scarpatetti. - Dietikon-Zürich : Urs Graf Verlag, 1977 (Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz in lateinischer Schrift vom Anfang des Mittelalters bis 1550 ; Bd. 1), Nr. 555
  • Lohr, Charles H. - Aristotelica Helvetica : catalogus codicum latinorum in bibliothecis Confederationis Helveticae asservatorum quibus versiones expositionesque operum Aristotelis continentur / codices descripsit Carolus Lohr. - Freiburg, 1994 (Scrinium Fribourgense, Sonderbd. 6), S. 107f.
  • Steinmann, Martin. - Unpublizierte Beschreibung, ca. 1984 (zugänglich im Sonderlesesaal)
Literatur
  • Neidiger, Bernhard. - Selbstverständnis und Erfolgschancen der Dominikanerobservanten : Beobachtungen zur Entwicklung in der Provinz Teutonia und im Basler Konvent (1388-1510) / Bernhard Neidiger. In: Rottenburger Jahrbuch für Kirchengeschichte 17 (1998), S. 67-122, zur Hs. S. 105 Anm. 200
Online