Basel, Universitätsbibliothek, A X 69
Creative Commons License

Aus: HAN. Verbundkatalog Handschriften - Archive - Nachlässe, 2018.

Handschriftentitel: Henricus Arnoldi
Entstehungszeit: 1472
Frühere Signatur: Kartause Basel, Bibliotheca antiqua, E cix (alt)
Beschreibstoff: Papier
Umfang: 1 Band (160 Blätter)
Format: 21-21,5 x 14,5 cm
Seitennummerierung: Moderne Bleistiftfoliierung: 1-160
Lagenstruktur: 10 VI120 + (IV-3)125 + 2 VI149 + (VI-1)160; teilweise Reklamanten (beschnitten), insbesondere im hinteren Teil der Handschrift alte Lagen- und Lagenblattzählung (beschnitten)
Seiteneinrichtung: Schriftraum 13,5-14 x 8 cm, Ränder mit Tinte gezogen, 23 Zeilen
Schrift und Hände: Bastarda, datiert 1472 (Eintrag 160r)
Buchschmuck: Rubriziert, rote Titel
Einband: 15. Jh., braunes Leder mit Streicheisenlinien und Einzelstempeln (Oberfläche fast völlig zerbröckelt; Rücken erneuert 1923); Schnitt gelb, vorn rote Ledersignakeln; zwei Schliessen fehlen; ein Lesezeichen (weisses gewobenes Band, beim oberen Kapital befestigt). Spiegel Pergament-Fragment, 15. Jh. (Liturgische Handschrift mit Noten, nicht rubriziert).
Hauptsprache: Lateinisch
Inhaltsangabe:
  • 1r Titel, Signatur, Besitzvermerk
  • 1v leer
  • 2r-124v Henricus Arnoldi: Tractatus de modo perveniendi ad veram et perfectam dei et proximi dilectionem >Prologus in materiam de caritate< Caritatis excellentia satis in divino commendatur eloquio et in sanctorum patrum doctorumque scriptis ut tibi deus caritas est
    • (3r) >Tabula capitulorum<
    • (5v) >Incipit de caritate materia caritatis lex ut in corde scribatur petitur cap. 1< Amator meus amor meus amantissime amabilissime domine Ihesu Christe deus meus salvator meus qui amore venisti ad homines in incarnatione …–… fiat ergo veraciter o Maria prout confidimus desideramus et petimus. Et presumptioni ignosce
    Vorliegende Handschrift ist offenbar nach dem Druck durchkorrigiert. Überlieferung des Traktates auch in A X 83, 29r-142v Druck: GW 2511 (auch bei Bernhard Pez, Bibliotheca ascetica 6)
  • 125r-126r leer
  • 126v-160r Henricus Arnoldi: Scripta de humilitate Die Stücke sind grösstenteils in Jacob Laubers Registrum (A IX 6, 44r-58v) zu einer verlorenen Sammlung von kleineren Schriften des Priors Heinrich Arnoldi genannt. Vgl. auch die Überlieferung in A X 83, 1r-27v
  • 126v-132v Henricus Arnoldi: Exhortacio efficax de sancta humilitate [126v ] Nota beatus Gregorius in libro xviiiº moralium super illud Iob et omne preciosum vidit oculus eius scribit sciendum magnopere est quia tantum unaqueque anima fit preciosior ante oculos dei …–… qui ab amore presentis seculi loquendo que potest humanam animam evellit. Hec ille. Nota bene.
    • (127r-132v) >Exhortatio de sancta humilitate simplex sed efficax multum< Fratres carissimi humilitatem libenter amplecti debemus quam dominus noster Ihesus Christus verbis docuit et in exemplo se ipso demonstravit …–… ut discatis a domino Ihesu mites esse et humiles corde ipso prestante eodem domino nostro Ihesu Cristo qui Amen
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 46v: Exhortacio efficax fo. 110
  • 132v-133r Henricus Arnoldi: Via monachi in celum >Via monachi in celum. Humilitas< Timore dei omni hora se custodire a peccatis …–… tanquam reus divino iudicio. >Hii sunt xii gradus secundum beatum Benedictum<
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 47r: Via monachi in celum fo. 120
  • 133r-134r Henricus Arnoldi: Via monachi ad infernum >Via monachi ad infernum. Superbia< [133v ] Consuetudo peccandi que implicat contemptum dei …–… que in nulla gravitate sensus interiores et exteriores coarcet. >Hii sunt xii gradus superbie secundum beatum Bernardum<
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 47r: Via monachi ad infernum fo. 121
  • 134r Henricus Arnoldi: Conditiones veri humilis >Conditiones veri humilis secundum Bernardum< Timorem dei semper habet pre oculis …–… O deus quis est hic et laudabimus eum
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 47r: Conditiones veri humilis fo. 121
  • 134r-v Henricus Arnoldi: Humilitas vera cognoscitur >Humilitas vera per decem cognoscitur signa secundum abbatem pafuncium in vitaspatrum< [134v ] Voluntatum propriarum mortificatio est signum primum …–… sed gravitatem in moribus tenere. >Attende monache<
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 47r: Humilitas vera cognoscitur fo. 121
  • 134v-135r Henricus Arnoldi: Unde anima possessionem humilitatis acquirere possit >Item ex vitaspatrum< Inquisitus senex unde anima possessionem humilitatis acquire posset
    • (135r) >Experimentum an sis vere humilis< Si omne bonum et quicquid laudis et virtutis in te est …–… sed cum laudaris, te irrideri ex corde cognoscis, vere humilis haberis
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 47r: Unde anima possessionem humilitatis fo. 122
  • 135r-137r Henricus Arnoldi: Mons sancte humilitatis cum suis vii gradibus >Nota bene< Beatus Anselmus Cantuariensis archiepiscopus vir devotissimus hunc montem sancte humilitatis in suo libro de similitudini[bu]s descripsit
    • >Mons sancte humilitatis cum suis septem gradibus. Primus gradus< Cognosco me ipsum et scio me propter peccata mea …–… huius vite oblectamenta quorum heu parvus est numerus
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 46v: Mons sancte humilitatis cum suis vii gradibus, ex libro de similitudinibus beati Anshelmi extractus fo. 120
  • 137r-v Henricus Arnoldi: Oratio devota pro humilitate >Oratio devota pro humilitate impetranda a domino Ihesu< Ihesu mitis et vere patientie forma et humilitatis exemplum repelle a me omnes fastus superbie …–… plenam graciam inveniam in oculis tue maiestatis amen
    Gebet auch in A X 83, 148r überliefert
  • 137v Henricus Arnoldi: Oratio pro patientia >Oracio pro patientia< Domine Ihesu Christe mitissime totius humilitatis et patientie magister da michi servorum tuorum ultimo et supplici ut me humilem …–… Ut inter filios et electos tuos merear tua gracia numerari. Anen [sic]
    Gebet auch in A X 83, 148r-v
  • 137v-157v Henricus Arnoldi: Formula religiose vivendi tradita in modum orationia >Formula religiose vivendi, tradita in modum oracionis de sancta humilitate. Sine humilitate namque nemo erit bonus religiosus < [138r ] Humilitatis perfecte preclarissimum speculum domine Ihesu Christe fili dei vivi filique humillime virginis Marie qui licet velut dominus virtutum …–… a tua miseratione inexhausta desidero, requiro et peto, humillime domine Ihesu Christe qui Amen
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 46v: Formula religiose vivendi folio 102
  • 157v-160r Henricus Arnoldi: Nucleus quasi humilitatis per modum orationis >Nucleus quasi humilitatis per modum orationis ad beatissimam virginem sine cuius auxilio nemo humilis erit salubriter< Ave humillima ancilla domini virgo dulcissima Maria cuius humilitas tantum divine placuit maiestati ut cum angelo [158r ] te gracia plenam …–… quanta tibi et sibi in me placebit michique ad salutem sufficere poterit eternam. Amen. >Deo gratias anno Mº ccccº lxxii<
    Titel nach Jacob Lauber A IX 6, 46v: Nucleus quasi humilitatis fo. 112
  • 160v leer
Entstehung der Handschrift: Aus der Kartause Basel: 1r Titel, alte Signatur E cix und Besitzeintrag, ein weiterer Besitzvermerk 160r, alles von der Hand Jacob Laubers.
Erwerb der Handschrift: Eigent.: Öffentliche Bibliothek der Universität Basel
Bibliograph. Nachweise
  • Scarpatetti, Beat Matthias von u.a. - Katalog der datierten Handschriften in der Schweiz ..., Bd. 1. - Dietikon; Zürich, 1977, Nr. 265
  • Steinmann, Martin. - Ungedruckte Beschreibung, ca. 1975 (zugänglich im Sonderlesesaal)
Online